Zapobiec dysleksji

Zapobiec dysleksji

Nie lubi rysować, bawić się klockami i mało mówi? Zwróć na to uwagę, a... uchronisz je przed kłopotami w szkole!

Niektóre dzieci, mimo dobrej sprawności intelektualnej, nie mogą nauczyć się czytać i pisać za pomocą powszechnie stosowanych metod. Takie specyficzne trudności w uczeniu się czytania i pisania określane są mianem dysleksja rozwojowa.
Dzieci ryzyka
Maluchy po tzw. ciąży trudnej, powikłanej, po skomplikowanym, długim porodzie to dzieci tzw. ryzyka dysleksji. Na nie trzeba szczególnie zwrócić uwagę. Mogło u nich dojść do niewielkich urazów układu nerwowego. W rezultacie maluszek rozwija się prawidłowo, jednak nieco wolniej niż koledzy lub nieharmonijnie. Na przykład w wieku niemowlęcym nie raczkuje, mało gaworzy, a pod koniec pierwszego roku nie wypowiada jeszcze pierwszych słów. A gdy zaczyna wstawać i chodzić, długo ma kłopoty z utrzymaniem równowagi. W wieku przedszkolnym zaś nie lubi rysować, malować, lepić z plasteliny, bawić się klockami, układać puzzli, zapinać guzików, mówi mało i niewyraźnie. Nadal może być też mniej sprawny fizycznie niż rówieśnicy.
Niestety niewielu rodziców na tak wczesnym etapie zwraca uwagę na tego typu sprawy. Zachowanie malucha zwykle tłumaczą charakterem: „Jest taki ruchliwy, biega przez cały dzień, nie ma czasu układać puzzli i rysować”. Albo: „Nie ma cierpliwości, by męczyć się z zapinaniem guzików czy sznurowaniem butów”. Często zresztą nawet pediatrzy uspokajają, że dziecko z tego wyrośnie. Tymczasem takie zachowania mogą właśnie świadczyć o nieharmonijnym rozwoju.
Znajomość objawów wskazujących na zaburzenia rozwojowe jest bardzo ważna, ponieważ skłania dorosłych do bacznego przypatrywania się maluchowi i wspierania jego rozwoju.

Objawy, które wskazywać mogą na ryzyko dysleksji:

Wiek do 5 lat

·   mała sprawność ruchowa w zakresie całego ciała (słabo biega, jest niezdarne w ruchach, ma problemy z utrzymaniem równowagi, jazdą na rowerze trzykołowym, nie uczestniczy w zabawach ruchowych);

·   mała sprawność ruchowa rąk (trudności i niechęć do samoobsługi i zabaw manipulacyjnych- zapinania guzików, sznurowania butów, nawlekanie korali; dziecko źle trzyma ołówek, rysuje naciskając nim za mocno lub za słabo);

·   słaba koordynacja wzrokowo- ruchowa: dziecko rysuje niechętnie i prymitywnie (nie potrafi narysować koła jako trzylatek, krzyża i kwadratu jako czterolatek, trójkąta jako pięciolatek), nie lubi bawić się klockami;

·   opóźniony rozwój lateralizacji (używa na zmianę lewej i prawej ręki); zaburzenia spostrzegania wzrokowego i pamięci wzrokowej (rysunki prymitywne lecz bogate w treść, trudności w składaniu puzzli i układanek);

·   opóźniony rozwój mowy (nieprawidłowa wymowa wielu głosek, trudności z budowaniem wypowiedzi, z zapamiętywaniem nazw, używanie niewłaściwych przedrostków, np. pod, na).

Zerówka:

·   obniżona sprawność ruchowa (dziecko słabo skacze i biega, ma trudności z rzucaniem i chwytaniem piłki);

·   trudności z wykonywaniem ruchów precyzyjnych (zawiązywanie kokardki, używanie nożyczek, widelca);

·   opóźnienie rozwoju lateralizacji (dziecko jest oburęczne);

·   opóźnienie orientacji w schemacie ciała i przestrzeni (trudności ze wskazaniem na sobie części ciała i nazywanie ich używając terminów "prawa- lewa"; nie potrafi określić kierunku na prawo i na lewo od siebie);

·   trudności z rysowaniem (szlaczki, złożone figury geometryczne, np. romb);

·   trudności z wyróżnianiem elementów z całości i ich scalaniem (np. podczas budowania z klocków lego, mozaiki według wzoru), z wyodrębnianiem szczegółów różniących dwa obrazki, z odróżnianiem kształtów podobnych (np. liter m - n, l - t, figury geometryczne) lub takich samych lecz inaczej położonych w przestrzeni (np. liter g - p - d - b);

·   niepoprawne używanie wyrażeń określających stosunki przestrzenne (nad - pod, za - przed, na zewnątrz - wewnątrz);

·   wadliwa wymowa (przekręcanie trudnych wyrazów, np. szosa; błędy gramatyczne np. Byłem w lasu);

·   trudności z zapamiętywaniem wiersza, nazw (kolejnych posiłków, pór roku, dni tygodnia), więcej niż jednego polecenia;

·   zaburzenia słuchu fonemowego objawiające się trudnościami w różnicowaniu głosek podobnych (np. t - d, k - g, s - z), dzieleniem wyrazów na sylaby, wyróżnieniem pierwszej lub ostatniej głoski w wyrazie, syntezą sylab lub głosek w cały wyraz;

·   trudności orientacji w czasie (dziecko nie wie, jaki jest dziś dzień tygodnia, jaką mamy teraz porę roku)

·   trudności w nauce czytania (czyta bardzo wolno, przekręca proste wyrazy, nie rozumie, co czyta);

·   trudności w nauce pisania (zapisywanie od strony prawej do lewej, częste pisanie cyfr i liter w odbiciu lustrzanym).

Współwystępowanie wymienionych wyżej objawów wskazywać może na możliwość tzw. ryzyka dysleksji i zobowiązuje do natychmiastowej interwencji.

Trzeba pomóc!

Co możesz zrobić? Sporo, i to wcale nie jest trudne. Przede wszystkim nie myśl, że to wszystko „samo przejdzie”. Przeciwnie, kłopoty raczej się nasilą. Dlatego zacznij działać jak najszybciej.
Układ nerwowy dziecka cały czas się rozwija, jest bardzo plastyczny. Dlatego teraz stosunkowo najłatwiej maluchowi pomóc, i to w prosty sposób: przez masaże, ćwiczenia, zabawy.
Jeśli widzisz, że malec jest mało sprawny fizycznie, zachęć go do ruchu. W domu bawcie się np. w berka na czworakach, przechodzenie przez tor przeszkód (możesz go ustawić z krzeseł, materacy). Na dworze staraj się, by maluszek biegał, chodził po murkach, krawężnikach, wspinał się na drabinki.
Jeżeli widzisz, że maluszek niewiele mówi, ty jak najwięcej mów do niego, czytaj książeczki, opowiadaj. Idź też z nim do logopedy. Nie czekaj, aż dziecko skończy trzy lata!
Gdy zaś zauważasz, że szkrab ma mało sprawne paluszki, nie lubi rysować i kolorować, zaproponuj, by malował na dużych kartonach lub całymi rękami (maluchy to uwielbiają!). Zachęcaj do zabawy plasteliną, gliną, ciastoliną lub... prawdziwym ciastem – może z niego np. tworzyć figurki i potem je piec.

Koniecznym jest szczególnie:
1) rozwijanie sprawności ruchowej dzieci
2) doskonalenie ich umiejętności manualnych
3) czytanie książek i czasopism dziecięcych,
4) odtwarzanie przez dzieci poznawanej treści w różnych formach ekspresji, słownej, (plastycznej, muzycznej, ruchowej)
5) stwarzanie okazji do ich samodzielnych wypowiedzi:
- układanie historyjek obrazkowych, omawianie ich treści,
- oglądanie ilustracji, omawianie ich treści
- wyszukiwanie różnic i podobieństw występujących na ilustracjach,
- szukanie związków przyczynowo- skutkowych,
- oglądanie filmów dla dzieci i przedstawień teatralnych, rozmowa
6) inscenizacje utworów (wierszy, opowiadań, bajek),
7) kształtowanie wrażliwości słuchowej na dźwięki występujące w otoczeniu

Znajdź czas !!!
Nie wyręczaj malca w takich czynnościach jak ubieranie, mycie się, jedzenie. Nie kupuj mu wszystkich ubrań bez guzików i suwaków, a butów tylko na rzepy, bo nie będzie miał szans ćwiczyć sprawności swoich rączek!
Mama lub tata codziennie powinni spędzać, co najmniej pół godziny na zabawie z dzieckiem. Ten czas trzeba poświęcić na czytanie książeczek, opowiadanie maluchowi, rysowanie, układanie puzzli, budowanie z klocków...
Naprawdę wiele możesz zrobić, by uchronić swoje dziecko przed kłopotami w szkole. Tej szansy nie można zmarnować!

Wczesne dostrzeżenie problemu pozwala na objęcie dziecka opieką specjalistyczną, a także włączenie  rodziców do pracy korekcyjno-kompensacyjnej.